Z inicjatywy Związku Gorzelni Polskich wspólnie z Krajową Izbą Biopaliw zostały przesłane do MRiRW propozycje działań pomocowych dla gorzelni rolniczych. Poniżej prezentujemy ich treść:

Propozycje działań pomocowych dla gorzelni rolniczych

Bieżąca sytuacja rynkowa stwarza skrajnie niekorzystne uwarunkowania dla dalszego funkcjonowania polskiego sektora spirytusowego, co szczególnie odczuwalne jest przez gorzelnie rolnicze. Polska zachowała unikalną już na skalę europejską sieć małych gorzelni lokalnych dostarczających destylat rolniczy, które zmuszone są obecnie do ograniczenia lub całkowitego wstrzymania swojej produkcji ze względu na niskie ceny produktów przy wysokich kosztach produkcji wynikających z wysokich kosztów pozyskania zgromadzonych tj. skupionych wiele miesięcy wcześniej (w przypadku ziarna zbóż) lub zakontraktowanych (w przypadku melasu buraczanego) surowców kierowanych do produkcji surowego spirytusu.

Znaczna część krajowych gorzelni rolniczych może nie przetrwać do czasu poprawy sytuacji na rynku, co powinno nastąpić w związku z wdrożeniem w Polsce normy E10 w benzynach począwszy od 1 stycznia 2024 r., w związku z czym należy rozważyć pilne uruchomienie programu pomocowego, który mógłby przybrać następujące, opcjonalne formy wsparcia sektora:

1. Skup interwencyjny destylatu rolniczego z gorzelni oraz usługowe przetworzenie do bioetanolu w zakładach odwadniających

Takie działanie mogłoby zostać zrealizowane przez KOWR na zlecenie własne lub RARS poprzez ogłoszenie oferty zakupu po ustalonej cenie z dostawą do zakładu odwadniającego. Szacujemy, że cena destylatu, po jakiej gorzelnie mogłyby uruchomić ponownie produkcję w celu wykorzystania zapasów zbóż to 4,50 zł / litr. Dodatkowo KOWR zlecałby odwodnienie i oczyszczenie destylatu do postaci bioetanolu (spełniającego normy jakościowe biokomponentu) w ustalonej cenie takiej usługi 0,50 zł/litr. Taki bioetanol mógłby zostać następnie odsprzedany, ale już po bieżącej cenie rynkowej, do PKN Orlen oraz innym zainteresowanym podmiotom. Z uwagi na bieżące ceny bioetanolu należy się liczyć, że taka

odsprzedaż wiązałaby się ze stratą co najmniej 1 zł /litr, co przy szacowanym wolumenie produkcji destylatu do końca 2023 roku w gorzelniach na poziomie 50 tys. m³, jaki mógłby zostać maksymalnie wygenerowany poprzez program, daje koszt programu w wysokości ok. 50 mln zł z budżetu. Taka ilość destylatu stanowi ekwiwalent ok. 150 tys. ton zbóż, jakie zdjęte zostałyby dzięki temu z rynku krajowego.

2. Skup interwencyjny bioetanolu z destylatu rolniczego bezpośrednio przez PKN Orlen

Tego typu rozwiązanie byłoby sposobem na skrócenie łańcucha logistycznego zmierzającego do osiągniecia analogicznego celu jak powyżej, tym niemniej musiałoby być z formalnego punktu widzenia ekstraordynaryjnym przetargiem komercyjnym na dostawy bioetanolu wytwarzanego z systemie dwufazowym (tj. przetworzonym przez wytwórcę biokomponentu alkoholem etylowym pochodzenia rolniczego) realizowanym następnie po cenach oderwanych od realiów rynkowych. De facto wsparcie byłoby w gestii budżetu Spółki, do ewentualnego rozważenia / dalszej analizy formalno-prawnej pozostaje wypracowanie mechanizmu umożlwiającego zlecenie przez agendę rządową przeprowadzenia tego rodzaju skupu uwzględniającego w ramach rozliczeń zwrot różnicy pomiędzy kosztami nabycia (5 zł/litr), a bieżącą ceną rynkową – wówczas PKN Orlen nie byłby obarczony nieuprawnioną pomocą publiczną.

3. Organizacja zleconego przerobu interwencyjnego surowców rolnych

Działanie polegałoby na zleceniu gorzelniom rolniczym interwencyjnego przerobu zbóż z zapasów zgromadzonych przez Elewarr umożliwiając w ten sposób zagospodarowanie przechowywanego obecnie ziarna. Program dodatkowo powinien uwzględniać melas dostarczany do gorzelni obecnie po zawyżonych cenach kontraktowych ustalonych w czerwcu 2022 r. w ramach przetargu KGS. Organizacją zlecenia zająłby się KOWR, który przeprowadzał już tego rodzaju działania interweniując na rynku koncentratów owocowych. Wytworzony w ten sposób alkohol etylowy trafiałby następnie do usługowego odwodnienia  i analogicznie jak w pkt 1 oferowany byłby po cenie rynkowej do podmiotów zagospodarowujących. W takim przypadku kosztami bezpośrednimi po stronie budżetu byłyby zlecone usługi przetworzenia ziarna oraz następnie odwodnienia i oczyszczenia destylatu przez producentów bioetanolu.

4. Dopłaty bezpośrednie do gorzelni rolniczych

Wsparcie polegałoby na dopłacie do ceny rynkowej destylatu uzyskiwanej przez gorzelnię. Łączna wysokość ceny uzyskanej przez gorzelnię nie może być większa niż 4,50 zł/l. Wypłata wsparcia dla gorzelni następowałaby na podstawie faktury sprzedaży wystawionej przez gorzelnię. Za prowadzenie rozliczeń odpowiedzialny będzie KOWR. Mając na uwadze bieżące ceny etanolu dopłata mieściłaby się w przedziale 1-1,50 zł /l.

5. Uruchomienie specjalnej linii nieoprocentowanych pożyczek na sfinansowanie nieuregulowanych zobowiązań cywilnoprawnych

Działanie mogłoby opierać się na rozwiązaniach stosowanych już przez ARiMR wśród producentów rolnych. O pożyczkę mogłyby występować jedynie przedsiębiorstwa oraz gospodarstwa rolne prowadzące działalność wytwórczą alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego (gorzelnie rolnicze) objęte obowiązkiem sprawozdawczym MRiRW (RRW-28) tj. posiadające nadany unikatowy numer przedsiębiorcy. Wysokość pożyczki z maksymalnym limitem do kwoty 3 mln PLN, uzależniona byłaby od skali produkcji liczonej największą produkcją roczną w okresie ostatnich 3 lat wynikająca ze złożonych sprawozdań (różne pułapy kwotowe – do ustalenia w ramach szczegółowej analizy zapotrzebowania wynikającego wprost ze skali zadłużenia na rynku) i /lub wykazanych przez podmiot zobowiązań bieżących, na pokrycie których środki byłyby przeznaczone.

Szacujemy, że zwiększone zapotrzebowanie na krajowy bioetanol w związku z wejściem E10 pojawi się już na przełomie 3 i 4 kwartału br., co będzie stwarzać okazję do praktycznego zagospodarowania powstałych w ramach skupu interwencyjnego zapasów. Intencją bowiem programu musi być wygenerowanie w najszybszym jak to możliwe czasie dodatkowego popytu na odwodniony alkohol etylowy wytworzony z destylatów rolniczych, a nie zastąpienie skupionym w ramach w pomocy bioetanolem zakontraktowanych wolumenów na bieżące potrzeby blendowania benzyn w ramach realizacji NCW.

Należy zwrócić uwagę na konieczność funkcjonowania całego łańcucha dostaw tj. podmiotów prawnych zaangażowanych na każdym etapie produkcji i logistyki bioetanolu w ramach systemu certyfikacji KZR (tzw. kryteria zrównoważonego rozwoju) obligatoryjnych dla sektora biopaliw.

Foto: freepik.com